Vam schwaarzu Hund

 

Z Simpilu hets frièjär u huiffu Fuärliid und Poschtiljúngu gçhäbä. Fascht jedi Famili hed eis old sogaar zwei Reschjini gçhäbä. Und mit denä heinsch de oi d Waarä, d Liid und du Págasch ubär du Bäärg gferggud, und summi heind oi gigguitschnut.

Usooⁿ um Poschtiljúng sii emäl oi ds Seilär Kaarli gsi. Mengischt sii äs nachtsch mid Ross und Wagu durch di Gondoschlucht, usiä in Gsellschaft mit Liitu und usiä oi u leinzig. Duä siis umaal umúm nachtsch durch di Gondoschlucht und de sii mu da zwischunt dum Hoschtägg und där aaltu Ggasäärmu us schwaarzus Hintschi bigäggnät. Äs hei nu di greescht Lengi bigleitut, sii abär meischt^uns uissärhalb vaⁿ dä Randschteinu und dum Leeschgrabu gluffu. Wil dum Kaarli di Gsellschaft va dem läschtigu Bigleitär mit där Ziid uf d Närva sii ggangu, heis mit där Geislu schee afa chlepfu, fär dass ds Hitschi megä gvärtriibu. Äbär äs sii allpod umúm zärugg chu.

Und emäl umaal sii dits Kaarli oi umúm nachtsch chu, ditsmaal abär us bitzji anggheitruts. So hei äs dum Hintschi mit där Geislu us Schmutzji ggä. Sofort hei ds Hintschi afa redu: «Hiitu tuäni där niggs, abär we ds neeschtmaal hiä uleinzig durch chuscht, de chumi wär zämu!»

Ds Kaarli hei mu zeerscht nid Wäärt ggä, aber duä heis mu doch no afa naadeichu und äs sii mu nimmä us dum Chopf ggangu. Äs hei schi afa firchtu und sii lang, lang nimmä uleinzig där di Gondoschlucht ggangu. Emäl us tagsch heis schi abär do gitroffu, dass uleinzig hei mièssu gaa.

Mu weis nid, was genau passíèrd ischt, Taatsach ischt, dass mu ds Kaarli am Naatag mid Ros und Wagu toots zunnärscht zum Maarchgrabu dri funnu hei. Mu nimmt á, dass das ds Wäärch vam schwaarzu Hintschi sii gsi. – Dum Oort, wa das passièrd ischt seid mu bis uf hiitu: ds Kaarli. Und di Galärii, wa daa schpäätär gibuwwti ischt chu heisst hiitu Kaarligalärii.

 

Quelle: Das grosse Buch der Walser Sagen, Waibel Max (2010), S. 106.

 

 

Där schwaarz Hund und där Chluisi-Alawiis va Simpilu

 

Där aalt Chluisi-Alawiis sälig ischt oi vill vam Gschtei uacha ins Deerffji chu. Und dem het där Hund duä niggs gitaa; abär äär ischt immär mid imm z Parr chu bis in du Schtumpu odär uf di Grebär. Und duo het mu där Alawiis gseit: So, jetz hescht mi bigleitut, jetz bini de im Eigutum, jetz chascht ummáb gaa. Und duo sii där Hund umtçheerd und ummáb ggangu.

 

Quelle: Einheimische erzählen, Jordan Erich (1985), S. 120.

 

 

Där schwaarz Hund und di Tscherig Leena vaⁿ Zwischpäärgu

 

Daa in där Gondoschlucht hensch immär u schwaarzä Hund gsee. Miini Muätär sälig het denu oi no gsee. Wesch d Nacht va däⁿ Alpju sii ícha (a Rudu) chu, hei där Hund schii immär bigleitut bis ícha zum Hoschtägg und därnaa sii är värschwundu.

 

Quelle: Einheimische erzählen, Jordan Erich (1985), S. 121.

 

 

Där schwaarz Hund sii greessär und greessär chu

 

Wa miinä Vattär und miini Muotär umaal uif uf d Alpjä sind ggangu heindsch oi näbunt där Chaaltu Balmu värbii mièssu. Und daa sii nä där schwaarz Hund in du Wägg gschprungu und hei schi nimmä la värbii gaa. Und där Vattär hei nu zorrnig anggschneezt: «Diär Hintschi hilffi jetz de!» Där Hund sii greessär und greessär chu und sii dum Vattär an du Chopf gschprungu. Dum Vattär siis värleidät und äär sii hipsch fiinä chu.

 

Quelle: Volkserzählungen aus dem Oberwallis, Guntern Josef (1978), S. 659.

 

 

Där schwaarz Hund und schiini Ärleesig

 

U Simpilär sii umaal a Rudu z Aabusitz gsii und därnaa schpaat nachtsch där ds Ruduloch ummúif Richtung Doorf heimgliffu. Uf einärmaalu sii daa u schwaarzä Hund z imm chu und hei nu u Schtuck bigleitut. Nid ubär lang hei där Hund afa redu. Und där Aabusitzär hei nu gfräägt, was de äär um dischi Ziit hiä no z suächu hei. «Ich muäss no ubär sibu Bäärga secklu, miis Zill ischt un groossä Bäärg, ganz wiit va hiä». «Das ischt do vill z wiit», meint där Simpilär, ob är denn das ferig bringä. Där Hund meint: «Oo jaa, das geit schoo, i wellti sogaar ubär zächu Bäärga in där Nacht schtiigu, weni numu ärleestä çhäämi». Ufum groossu Bäärg mièssä äär bièssu, wil äär als Jegär schich värfäält hei und vill z vill gfräflut hei.

Där Aabusitzär hei Biduirä pärchú und hei nu gfräägt, ob imm de nit z hälffu wei. «Jaa, das gièng^ji schoo», bärchúnd är zär Antwoort, abär das sii moorz schwäär. Äär hei zu Läbziitu oi u Wallfaart uf Mariiazell värschprochu, hei abär das nit gmacht. Dii mièssti mu oi no machu und das sii appa z schwäär fär ínu. Uf das hei mu där Aabusitzär värschprochu, dii Wallfaart gaⁿ z machu. Wiä abgmacht, hei är gibeitut bis im Summär ds hipsch Wättär sii chu und duä sii är ggangu. Im Chlooschtär z Mariiazell hei är fär ds Seeluheil va deer aarum Seel no us parr Mässä la läsu und in viär Wuchu sii är umúm hiä däheimu gsii. Churz druf sii mu där Hund umúm bigäggnät und hei mu gseit, das är jetz vam Fägfiir ärleestä sii.

 

Quelle: Volkserzählungen aus dem Oberwallis, Guntern Josef (1978), S. 498, 499.